धेरै
पहिले देखि विपश्यना ध्यान शिविरमा जाने प्रण गरेको थिए तर समय मिलिरहेको थिएन ।
एक चोटि अनलाइनबाट फर्म भरेर कन्फरमेसन आइसके पछि पनि सहभागि हुन असमर्थ भएको थिएँ
तर यस पटक आफ्नो विदा स्वीकृत भइसके पछि मात्र अनलाइनबाट फर्म भरे । कन्फरमेसन पनि
आयो ।वर्षौ पछिको रहर पुरा हुन लागेकोले मन
फुरुक्क भयो । माघ १८ गते अथार्त फेब्रअरी ०१ तारिखका
दिन बिहानै खाना खाएर दैनिक प्रयोगको लागि आफूलाई आवश्यक
पर्ने नित्यकर्मका सामानहरु र फेर्ने लुगाहरु झोलामा राखेँ। स्लीपिङ्ग
व्याग¸ तन्ना, तकियाको
खोल
र सानो ब्ल्याङ्केट पनि झोलामा प्याक गरेँ । बिहानको ११ नबज्दै
ज्योति भवनमा रहेको नेपाल विपश्यना केन्द्रको सम्पर्क कार्यालय पुगेँ।
आते-जाते
सांस का¸ रहे निरंतर ध्यान ।
दोस्रो दिन पनि ४ बजेको घन्टी
नबज्दै उठेँ र दैनिक नित्यक्रम पछि अघिल्लो दिनकै रुटिनमा साधना हलमा जाने ध्यान
बस्ने,
घन्टी सँगै खाजा, खाना
खाने पुन: ध्यान बस्ने काम भयो।तेस्रो दिन सम्म श्वासप्रश्वास प्रकृया र नाकमा
उत्पन्न
संबेदना मात्र नियाल्न भनिएकोले बोर लाग्न थालिसकेको
थियो। आँखा पनि एकछिन चिम्ल्यो हेर्ने
हतार गर्थ्यो मन त झन् कहाँ हो कहाँ दौडिरहन्थ्यौ। शिविर स्थल एकदम शान्त भएकाले
त्यहाँ चरा कराएका भन्दा अरु आवाज सुनिन्थेन।चौंथो दिनलाई विपश्यना दिवस
भनिने रहेछ। चौँथो दिन मध्यान्न सम्म आनापानाको अभ्यास अन्तर्गत
नाकको तल्लो भाग र माथिल्लो ओठ माथिको ठाउँ ( जुँगा आउने ठाउँ ) मा मात्र ध्यान केन्द्रित गरे
पछि विपश्यना ध्यान बिधी सिकाइयो । त्यो दिन देखि हलचल
नगरी अधिस्ठान पाली (जुन स्थानमा जुन
मुद्रामा बसेको छ त्यही मुद्रामा
बसिरहने) मा बस्नु पर्ने। तेस्रो दिन सम्म त बेलाबेलामा आसन बदल्न पाईन्थ्यो
अव एक घन्टा सम्म त्यो पनि नपाईने भयो । कतिपयले बस्न नसकेर अडेस लगाउने ठाउँ
खोज्न थाले। कतिले चकटी थपे त कतिले तकिया ल्याएर आसन सजिलो बनाउन थाले। घुँडा र
कम्मरको पिडा त कति हो कति बढ्दै गयो। मनमा कहिले सुरका कुरा आए कहिले बेसुरका।
गंगा
जमुना सरस्वती¸ शील समाधि ज्ञान ।
अगिल्ला दिनहरु जस्तै पाँचौ
दिन पनि उहि रुटिन अनुसार उठ्ने, खाने र ध्यानसंगै बिहान, दिउसो
र साँझ एक एक घन्टा गरी दिनमा तीन घन्टा हलचल नगरी 'अधिस्ठान
पाली'
मा बसेर गर्नुपर्ने विपश्यना थपिएको थियो।
बाफ रे अत्यासै लाग्ने। नाकवरपरबाट ध्यान तालुमा लाने र तालुबाट पुरा टाउको हुदै
बिस्तारै शरीरका अंगअंगमा लैजानु पर्ने । आँखा चिम्लेर शरीरका हरेक भागलाई जति
सकिन्छ स-सानो टुक्रा बनाएर हेर्दै जानुपर्ने। यसरी कल्पना गर्दा जहाँ कल्पना गर्यो
त्यहाँ केही न केही संवेदना महशुस हुँदोरहेछ । कहिले कुनै अंगमा आनन्दको अनुभूति¸ कुनै
अंगमा एकदम भारी अरट्ठ पर्ने तथा कुनै अंगमा दुःख पिडाको संवेदना महसुस हुँदो
रहेछ। ती फरकफरक संवेदनालाई समानरुपले हेर्नु पर्ने। सुख आनन्दको संवेदना आउँदा
खुसी हुने र दुःख पिडाको संवेदना आउँदा दुःखी नहुने र दुवै संवेदनामा समभाव राख्नु
पर्ने।
पंचशील
पालन भला¸ निरमल भली समाधि ।
छैटौं दिन रातभर निद्रा लागेन
। मनभरि अनेक खाले कुराहरु खेलिरहे । सातौं दिन देखि मनको लगाम पनि आफ्नो
नियन्त्रणमा आउन थाल्यो । बेलाबखतमा मन दौडिए पनि सजिलै फर्किन्थ्यो
भने आँखाहरु पनि अब चिम्लिन मैं रमाउन थालेका थिए।नवौं दिनको रात मलाई अचम्म भयो।शरीर
तरंगित भयो।शरीरमा उत्पन्न हरेक संबेदनाको महशुस गरेँ।पटक्कै
निद्रै लागेन ।दशौँ दिनमा मैत्री ध्यान पछि आर्य मौन
खुल्यो तर साधान हल (धम्म हल ) भित्र र वरिपरि आर्य मौन रहिरने जानकारी गराइयो।धम्म
हल बाहिर निस्के पछि एकै पटक सबैको सम्मुख के
भनेर के बोल्ने सबैजना केहिबेर अलमल्ल परिरहे ।धम्म सेवकहरुले नमस्ते-नमस्ते भने
पछि
सबैले सबैलाई नमस्ते-नमस्ते भन्दै आर्य मौन तोडियो ।दश दिन देखि
सँगै खाने,
हिँड्ने र देखिरहने तर नबोलेको मान्छेहरुसँग एक्कासी बोल्न
निकै अप्ठ्यारो महशुस हुदोरहेछ ।धेरै दिन पछि बोली सुनेर होला आफ्नै बोली पनि
चर्को र अरु पनि चिच्याएर बोलेझैं पनि लाग्यो।आर्य मौन सकिए पछि
काउन्टरमा राखेको पर्स लिएर आफ्नो तलबको एक तिहाई रकम चन्दा
दिएर
खान गएँ । भोजन कक्षमा सबैको ध्यान खान भन्दा गफ गर्नमा नै बढि थियो। आपसमा
बोल्न पाइने र ध्यान पनि बस्नु नपर्ने भएकोले १० औं दिन घुमघाम र रमाइलोमा वित्यो।ध्यानको अनुभव
साटासाट भयो ।धेरैले नेपालका नेताहरुलाई पनि शिविरमा राख्नुपर्ने कुरा गरे । धर्म
सेवकसँग शिविर वरपरको एरिया घुमियो ।
धरती
पर बहती रहे¸ धर्म गंग की धार ।
एघारौं दिन बिहानीको
ध्यान पछि शिबिर समापन गरेर सात बजे भित्रै खाजा पनि खाइसक्नुपर्ने
थियो ।सात बजे माईक्रो आईपुग्ने र आउने बितिक्कै हिंड्नुपर्ने भनिएकोले सवै हतारमा
देखिन्थे।आफ्नो सामानहरु बिहान उठ्ने बित्तिकै प्याक गरी सकेको थिएँ ।विहानीको
ध्यान पछि भोजन कक्षमा गई खाजा खाई निवासमा गई आफ्नो सामानहरु प्याक गरेको झोला
बोकी र काउन्टरमा गई मोबाइल बुझेँ । गेटमा माइक्रो बस तयार थियो । एउटै कोठामा
बस्ने हामी छ जनै पहिलो माइक्रोमा चढ्यौ । एक अर्काको मोबाइल नं. आदन प्रदान गर्यौ
।श्रवण¸ प्रभात¸ र डि.एन. सरहरु चक्रपथमा ओर्लिनु भयो भने आर्यन र हुसेन सरहरु
कान्तिपथमा ओर्लिनु भयो ।म चाहिँ भृकुटी मण्डपमा ओर्लिएर अर्को माइक्रो चढि आफ्नो निवास
तिर लागें ।
द्वेष
और दुर्भाव का¸ रहे न नाम निशान ।
सवैको
मंगल होस् !
भवतु सब्ब मंगलम् ! May all be Happy !
आते-जाते सांस का¸ रहे निरंतर ध्यान ।
पंचशील पालन भला¸ निरमल भली समाधि ।
